Page 100 - Kalendar_2020

Na glavi naravno konđa, kapica i bijela vunena, kockasto šarena marama. Čo-
rape i ćose samo su u bojama šarene. Stare su žene nosile bijele čorape (neofarba-
na vuna).
Nisu se žene svaki dan češljale! U poslendan su se malo pogladile, a u sobotu
uveče su rasplele pletenice, počešljale se i ponovo uplele kosu u dvi pletenice.
Muž bi ostraga vrata obrijo, da kosa ne vjesi ispod kapice. Naprid kod ušiju bi
ostavili kosu da se viđe, to su „zulufi“; otprilike 2,5 cm široko, 3cm dugačko. I to
su ljudi, tj. muževi malo srezali kad je naraslo.
Obavezno moram spomenuti, kod nas u Semartinu su muški pleli! I momci i
oženiti mladi muškarci i stariji. Ko da je sad gledam svi pletu, moj apa, deda, ujo,
kum itd.
Sve tkano: suknja, obojak, pregača; pleteno: čorape, ćose, prosluk, cveter je od
čiste žive vune. Ovaca je u svakoj kući bilo.
Zimska i ljetna nošnja naša semartinska se jako razlikuje! Dok se zimi vunetina
nosi, ljetna odjeća su košulje (haljine), od kudeljnog (konoplja) ili lanenog platna,
tj. tkanja.

Božić

Na ponoćku su se jako opravile i divojke i žene, pa čak i muški. Baka mi je pripo-
vidala da na ponoćki crkva sve je treptela od sjaja. Divojke su se u jasprenku
sprimile. To je košulja (haljina) od bijelog platna sa šarenim jaspricama ukraše-
na. Motivi su grbavi vit, cakana, tri kraka, esovi,
šuškana, kalenice s maslijama... To su jasprenke.
Obojak na prste, na obojku svilenac (pregac),
crni, bijeli, crveni. Ako je obojak na crvenom
tkani, tzv. umitano (to je jedna vrsta načina tka-
nja), mogao je biti i najaspran, da bude svečani-
je.
Na glavi vijenac. Oko vrata 2-3 reda „novci na
vrat“, u ušima zlatne menđuse kleje, dukati. 3. sl.
Na nogama šarene pletene čorape, motivi tice,
šiške. Morgaste (ružičasto) vunene strinfle (ča-
rape) su na vašaru ili u trgovini kupili, a na njih
razne motive su si navezle same. Takve čarape
su i nove mlade nosile. Cipele.
I žene su bile u jasprenkama ili u crnoj bar-
šunskoj suknji, šarena, na tzv. potkove, na gra-
ne, na velike redove. Suknja je na skale skitita,
nuz nju je pristalan jaspreni oplećak ili rokoko.
Rokoko je od finog svilenog, navezenog materi-
jala sašito. I nuz jasprenku su ga zagrnile, ali
onda ni se do kraja zakopčalo, da se jasprenka
na prsu viđe. Obojak i svilenac. Ako je žena bar-
Šesnaestogodišnja Janja Janjić
u jasprenki, vijenac, novci na vratu šunsku suknju odlučila navuć, onda je samo svi-

100 2020 HRVATSKI KALENDAR